In 1901 beschreef de Duitse psychiater Alois Alzheimer zijn eerste geval van wat later bekend werd als de ziekte van Alzheimer. Meer dan een eeuw later hebben we veel geleerd over de moleculaire processen die leiden tot neurodegeneratie en daaropvolgend geheugenverlies, maar er blijft nog veel te ontdekken.

Zo is er nog geen effectieve therapie gevonden. Maar de toekomst ziet er rooskleurig uit. Twee VIB-professoren die zich toelegden op de erfelijke vorm van de ziekte vertellen het lange verhaal van het Alzheimer-onderzoek.

Verder bouwend op het succesvolle moleculaire neurowetenschappelijk onderzoek van VIB nodigden VIB-directeur Jo Bury en imec-directeur Gilbert Declerck de knapste koppen in Vlaanderen uit, zowel van VIB als van imec, om met het volgende grote idee te komen in het hersenonderzoek.

“We hebben ze in een vergaderzaal bij elkaar gezet voor twee brainstormingsessies, en bij wijze van spreken lieten we ze er pas uit als ze met iets heel geks kwamen”, zegt Bury met een brede glimlach. "Je zou niet geloven hoe snel ze er weer uitkwamen." Op die dag in 2008 begon Neuro Electronics Research Flanders, of NERF, stevig wortel te schieten.

Van ALS tot alzheimer of amyloïdose, tal van ziektes gaan gepaard met een opstapeling van verkeerd gevouwen eiwitten die een ravage aanrichten in onze cellen en weefsels.

Joost Schymkowitz en Frederic Rousseau wijdden hun onderzoekscarrière aan het begrijpen hoe en waarom eiwitten wel of juist niet samenklitten, en vonden een manier om dit gigantische probleem om te zetten in een ingenieuze oplossing: wat als we onze inzichten over eiwitophopingen nu eens gebruiken om de bad guys buiten spel te zetten?

Tien jaar later ziet spin-off Aelin Therapeutics het levenslicht. Het jonge bedrijf ontwikkelt een nieuwe klasse antibiotica én radicaal nieuwe kankerbehandelingen door eiwitten gericht te doen ophopen. Het zijn slechts twee van de vele mogelijke toepassingen van het innovatief therapeutisch platform dat Pept-in™ werd gedoopt.

De weg van fundamenteel onderzoek naar een levensveranderende therapie kan lang zijn. In het geval van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth (CMT) telt elke dag. Deze slopende ziekte gaat gepaard met spierzwakte, voetmisvormingen en zintuiglijke afwijkingen, veroorzaakt door een progressieve spierontzenuwing.

Dankzij het baanbrekende onderzoek van wetenschappers van het VIB-KU Leuven Centrum voor Hersenonderzoek en de oprichting van VIB-spin-off Augustine Therapeutics in 2019, verschijnt er hoop aan het einde van de tunnel voor patiënten met CMT- en neuropathieën waarvoor op dit moment nog geen geneesmiddelen beschikbaar zijn.