In VIB's nieuwste Facts Series gaan we dieper in op vaccins zonder toevlucht te nemen tot technisch jargon. We beginnen met een voorproefje van de geschiedenis, gaan over hun impact op de wereldwijde infectiecijfers en eindigen met de nieuwste vaccintechnologie. Het is niet verwonderlijk dat de COVD-19-vaccins een sleutelrol spelen in dit laatste deel. In deze Facts Series gaan we ook in op de zorgen over vaccins en kijken we naar mogelijke toekomstige ontwikkelingen. Vaccins hebben vele miljoenen levens gered. En dat zullen ze blijven doen.

De behandeling van kanker gaat erop vooruit. Het arsenaal aan geneesmiddelen is de laatste jaren sterk toegenomen. Waar we vroeger beperkt waren tot chirurgie, chemotherapie of bestraling zijn er ‘doelgerichte’ geneesmiddelen bijgekomen, evenals bloedvatremmers, immuuntherapie, enz. En er zitten nog veel nieuwe behandelingen in de ‘kankerpijplijn’. Wat levert het onderzoek op? Wat kunnen we er in de toekomst van verwachten? Lees er alles over in het laatste VIB achtergronddossier.

Onderzoekers, artsen en farmaceutische bedrijven hebben de voorbije decennia enorme inspanningen geleverd om nieuwe geneesmiddelen te vinden om de ziekte van Alzheimer te kunnen tegenhouden. Voorlopig werd nog geen geneesmiddel gevonden dat alzheimer kan genezen. Maar we moeten doorzetten, vinden de onderzoekers, om deze ziekte ooit een halt toe te roepen. Wat levert het onderzoek op? Wat kunnen we er in de toekomst van verwachten? Lees er alles over in het laatste VIB achtergronddossier.

Over dierproeven bestaat nog te veel onduidelijkheid. Omdat alles buiten het gezichtsveld in de labo’s gebeurt, veronderstellen critici al snel het ergste. Nochtans valt er enorm veel te vertellen, en dat is precies wat VIB in dit dossier zal doen. We bieden transparante achtergrondinformatie over alles wat met dieren in biomedisch onderzoek te maken heeft en proberen inzicht te verschaffen in wat onderzoekers beweegt – twee zaken die broodnodig zijn om een genuanceerde mening te vormen over dierproeven.

Genoombewerking stimuleert al enkele jaren onderzoek in de levenswetenschappen. Dit komt voornamelijk door een zeer succesvolle vorm van de technologie: CRISPR-Cas, waarmee wetenschappers zeer precieze veranderingen in het DNA kunnen aanbrengen zonder dat ze 'vreemde' genen in het proces hoeven op te nemen. CRISPR-Cas verschilt van eerdere bewerkingsmethoden voor genoom, vooral doordat het goedkoper, sneller, efficiënter en veelzijdiger is.

In dit dossier worden de nieuwste toepassingen van CRISPR in de geneeskunde belicht en wordt het potentieel van de techniek in gentherapie voor verschillende ziekten bij de mens besproken.

Genoombewerking (‘Genome editing’ in het Engels) is een revolutionaire technologie om snel en precies veranderingen in het genetisch materiaal van levende wezens aan te brengen. Dit kan – in principe – in DNA van planten, microben, dieren, en mensen. Wetenschappers kunnen met deze technologie heel specifiek een DNA-letter veranderen, een stukje van meerdere DNA-letters vervangen door een ander stukje, of een geselecteerd gen aan- of uitschakelen.

Genoombewerking zorgt sinds enkele jaren voor een ommekeer in het onderzoek in de levenswetenschappen. Dat is voornamelijk te danken aan een zeer succesvolle vorm van de technologie: CRISPR-Cas (uitgesproken als ‘krisper-kas’). 

Samen met het eerder verschenen achtergronddossier “Voedselveiligheid van genetisch gewijzigde gewassen” vormt dit dossier een tweeluik rond de veiligheid van ggo-gewassen. 

Dit dossier heeft tot doel een genuanceerd antwoord te bieden op de bezorgdheden die bestaan rond de milieu-impact van ggo-gewassen. De impact – positief of negatief – hangt af van het gewaskenmerk en de teeltmethode, maar niet van de gebruikte veredelingstechnologie. Via plantenveredeling kunnen planten ontwikkeld worden die de impact van het telen van gewassen op het milieu verkleinen.

Wanneer het woord plantenbiotechnologie valt, gaat dit bijna steeds samen met een discussie rond genetisch gewijzigde (GGO-) gewassen. Echter, het doelgericht genetisch aanpassen van gewassen met behulp van de GGO-technologie is slechts een van de vele mogelijkheden om planten beter te doen beantwoorden aan onze behoeften. In dit achtergronddossier schetsen we hoe de gewassen die we van vandaag kennen, geëvolueerd zijn uit de natuur. Vooral de rol van de mens wordt hierbij toegelicht.

Rijst is het basisvoedsel van meer dan de helft van de wereldbevolking. Rijstkorrels zijn rijk aan koolhydraten en vormen een goede energiebron, maar ontbreken veel essentiële voedingsstoffen, zoals vitamines en mineralen. Bij mensen die dagelijks nauwelijks meer eten dan een portie rijst, kunnen die tekorten leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.

Dit dossier bespreekt Gouden Rijst als een mogelijk onderdeel van de brede strategie tegen het vitamine A-tekort in ontwikkelingslanden. Blijvende inspanningen moeten geleverd worden om wereldwijd armoede te bestrijden en gevarieerde voeding te bevorderen. Maar zolang het tekort aan vitamine A in vele landen een probleem blijft voor de volksgezondheid, kan Gouden Rijst een toegevoegde waarde bieden.