Over

Dag van de Wetenschap - 2022

Op zondag 27 november laat Vlaanderens grootste wetenschapsevent je - gratis en voor niets - een kijkje nemen achter de schermen van diverse labo's, universiteiten, musea en bedrijven. Verwacht je aan een mix van lezingen, workshops, games, podcasts, rondleidingen en shows. Allemaal met één overduidelijke boodschap: zonder wetenschap staan we nergens!

En natuurlijk is VIB ook van de partij! Hieronder een overzicht van alle VIB activiteiten in Vlaanderen:

Antwerpen

Quiz Dag van de Wetenschap Grand Challenges

1. De Grand Challenges quiz! 

Lange Winkelstraat 9, 2000 Antwerpen 

Kom jouw kennis testen tijdens één van onze vier quizrondes en maak kans op een mooie prijs! 

  • Ben jij de 'Slimste Mens'? 
  • Ken je elk antwoord bij 'Trivial Pursuit'? 
  • Of hou je gewoon van een leuke quiz? 

Dan is de Grand Challenges Quiz écht iets voor jou! 

Elk uur organiseren we een quizronde van ongeveer 30 minuten. Quiz mee met de volgende thema’s en win een mooie VIB-prijs

  • 13.00: Leren van ons immuunsysteem 
  • 14.00: Virale infecties 
  • 15.00: Fascinerende micro-organismen 
  • 16.00: Nieuwe therapieën 
Knutsel je eigen breinhoedje - Dag van de Wetenschap

2. Knutsel je eigen breinhoedje  

Onze hersenen. Het zijn de computers van ons lichaam. Ze controleren alles. Ze zorgen ervoor dat we niet vergeten te ademen, ze besturen je vingers en benen en ze zorgen ervoor dat je herinneringen maakt. 

Hiervoor hebben de hersenen verschillende gespecialiseerde regio's. Ook benieuwd naar welk deel van de hersenen je helpt bij het lezen, rekenen, ruiken of ruimtelijk inzicht? 

Bezoek het Centrum voor Moleculaire Neurologie, waar onderzoek gebeurt naar verschillende hersenaandoeningen, zoals Alzheimer, frontotemporale dementie tot epilepsie onderzoeken, elk met een andere aangetaste regio. 

Samen knutselen we een eigen breinhoedje en loop jij straks met je brein op je hoofd. 

Vergeetachtig of demetie? - Dag van de Wetenschap

3. Vergeetachtig of dementie

Het onderzoek naar dementie staat niet stil. Onderzoekers van het VIB-UAntwerp Centre for Molecular Neurology bestuderen de genetische determinanten en de biologie van verscheidene hersenziekten, zoals Alzheimer of frontotemporale dementie. 

De Montreal Cognitive Assesment, kortweg de MoCa-test, is een eenvoudige test die vaak in ziekenhuizen gebruikt wordt en nagaat na of er symptomen van dementie optreden in het brein. Donald Trump doorstond de test aan het begin van zijn ambtstermijn als president van Amerika met glans, nadat hij daar uitdrukkelijk zelf om had gevraagd. Doe jij het beter dan Trump? 

Voor deelnemers vanaf 14 jaar. 

Brussel

Quiz Dag van de Wetenschap Grand Challenges

1. De Grand Challenges quiz!

Kom jouw kennis testen tijdens één van onze vier quizrondes en maak kans op een mooie prijs! 

  • Ben jij de 'Slimste Mens'? 
  • Ken je elk antwoord bij 'Trivial Pursuit'? 
  • Of hou je gewoon van een leuke quiz? 

Dan is de Grand Challenges Quiz écht iets voor jou! 

Elk uur organiseren we een quizronde van ongeveer 30 minuten. Quiz mee met de volgende thema’s en win een mooie VIB-prijs

  • 13.00: Leren van ons immuunsysteem 
  • 14.00: Virale infecties 
  • 15.00: Fascinerende micro-organismen 
  • 16.00: Nieuwe therapieën 
Expeditie Moendoes Dag van de Wetenschap

2. Expeditie Moendoes

Word zelf wetenschapper en ga mee op Expeditie Moendoes. 

In dit spannende spel voor jongeren van 10 tot 14 jaar ontrafel je de geheimen van de planeet Moendoes. Een raadselachtige planeet met intelligente bewoners, de Moendianen. 

  • Hoe werkt hun klimaat? 
  • Zijn de dieren er gevaarlijk? 
  • Hoe klinkt hun taal? 
  • Welke planten vind je er? 
  • ... 

Om dit allemaal uit te pluizen, ga je te werk als een echte wetenschapper. En daarvoor hoef je niet heel veel te weten, met jouw nieuwgierigheid, creativiteit en logica kom je al een heel eind. 

Klaar voor deze inspirerende ontdekkingsreis

Ook leerkrachten zijn van harte welkom om een kijkje te komen nemen. We lichten Expeditie Moendoes graag toe zodat zij er ook in de klas mee aan de slag kunnen. 

Dna shooter game - Dag van de Wetenschap

3. DNA shooter game (VR)

Genen zijn de stukken DNA die de code bevatten voor elk één eiwit. Die code bestaat uit een reeks letters: G, T, C en A. De volgorde van telkens drie letters bepaalt uiteindelijk hoe het eiwit eruit ziet. 

Om van DNA een eiwit te maken wordt eerst een 'kopietje' gemaakt van die code: het RNA. Daarna wordt het RNA, per groepje van drie letters, afgelezen en vertaald in aminozuren - de bouwstenen van eiwitten - en uiteindelijk in een eiwit. Translatie heet dat proces. 

Deze kennis kun je nu gebruiken om in virtual reality (VR) een eiwit te bouwen. 

CRIG escape room: vind de beste behandeling voor je patiënt - Dag van de Wetenschap

4. Structural Biology Brussels Escape Room 

Tijdens onderzoek in het laboratorium wordt een wetenschapper plotseling erg ziek ... Kun jij met behulp van de aanwijzingen in het labo én jouw kennis over DNA en eiwitten de oorzaak én een oplossing vinden? 

Screenshot Antistoffen: de soldaten van ons lichaam - Dag van de Wetenschap

5. Antistoffen: de soldaten van ons lichaam (digitaal) 

Eiwitten zijn echte manusjes-van-alles! Ze voeren niet alleen taken uit in ons lichaam, maar we kunnen hen ook gebruiken om te verklappen of we corona hebben. Wij kunnen er alvast urenlang over praten. Onze chatbot Phebe ook! Maak een babbeltje met haar en laat ze je alles vertellen over eiwitten, antistoffen en de corona-zelftest. 

Gent

Grand Challenges Booth Leuven - Dag van de Wetenschap

1. De Grand Challenges Booth

Het Grand Challenges-programma wil de maatschappelijke impact van VIB-onderzoek vergroten. 

Dat doen ze met structurele ondersteuning aan onderzoeksprojecten waarin VIB-onderzoekers samenwerken met experten uit verschillende disciplines (dokters, landbouwexperts ...) om oplossingen te zoeken voor dagelijkse problemen in onze maatschappij. 

Concrete voorbeelden: 

  • ontwikkelen van inhaleerbare griepvaccins 
  • betere behandeling van darmziekten 
  • introduceren van nieuwe gewassen voor duurzame landbouw 
  • ... 

Via spelletjes, filmpjes kom je alles te weten over het onderzoek. Vragen? Stel ze aan onze onderzoekers. 

Doe mee met onze miniquiz en wie weet win je een hippe VIB-prijs

Speeddate Slow Gut  - Ons immuunsysteem schiet op scherp met antistoffen - Dag van de Wetenschap

2. Speeddate 'Slow Gut'

Alles over een trage stoelgang in een snelle babbel. 

Constipatie. Het is een probleem waar veel mensen mee kampen, maar vaak niet over durven praten. Daar willen we wat aan doen ... 

Stel al jouw (al dan niet gênante) vragen over constipatie tijdens een gezellig 

Één-op-één gesprek van +/- 10 min. met experte Aigerim Aidarova. Zij heeft een bijzondere fascinatie voor wat er precies gebeurt in het menselijk lichaam als mensen geconstipeerd zijn. 

Op onderzoek in de plantenwereld - Dag van de Wetenschap

3. Op onderzoek in de plantenwereld 

Hoe zijn groenten en fruit ontstaan? 

Welke experimenten kan je zoal doen met planten? 

En hoe helpen kunstwerken ons de geschiedenis van het plantenrijk te achterhalen? 

In deze activiteit voor jong en oud spitten we de wonderen van de plantenwereld uit tot op de bodem. Reis mee en ontdek de kracht van wetenschap in de natuur. 

Het zilveren randje aan corona: Bart Lambrecht, Steven Callens, Isabel Leroux-Roels & an Bourgois - Dag van de Wetenschap

4. Het zilveren randje aan corona 

COVID-19 zorgde de voorbije jaren voor enorm veel ellende. En toch… Voor de wetenschap brengt zo’n wereldwijde pandemie ook nieuwe kansen. Onderzoek naar (corona)virussen explodeert en deskundigen vechten tegen de klok om de ziekte beter te begrijpen. Benieuwd naar hun bevindingen? Vier toponderzoekers delen hun inzichten en verwachtingen voor de toekomst

Na de sessie kan je je vragen stellen en blikken we terug op de lezing met een aperitiefje. 

Wie? 

  • COVID-19 onderzoek – Prof. Bart Lambrecht, longarts en specialist astma en virusinfecties (VIB-UGent-UZ Gent) 
  • Epidemiologie en infectieziekten surveillance – Prof. Steven Callens, internist en specialist infectieziekten (UGent-UZ Gent) 
  • Vaccinaties – Prof. Isabel Leroux-Roels, klinisch bioloog en specialist bacteriologie, infectiepreventie en -beheersing en vaccinologie (UGent-UZ Gent) 
  • Levensstijl: sport, fysieke activiteit en immuniteit – Prof. Jan Bourgois, specialist inspanningsfysiologie (UGent) 
  • Moderator – Hans Van Vlierberghe 
Snot red levens - Dag van de Wetenschap

5. Snot redt levens 

Het slijm dat onze luchtwegen omhult beschermt ons tegen de ziekteverwekkers en virussen die we elke dag inademen. Maar als we ziek worden, kan ons lichaam te veel slijm gaan aanmaken. Je kent het wel, dat lekker plakkerige, moeilijk op te hoesten snot dat het moeilijk maakt om te ademen… Snotvervelend! 

Wij bestuderen hoe slijm zo slijmerig kan worden, en hoe het ons ziek maakt óf beschermt

Deze workshop is in het Engels maar er zijn Nederlandstalige onderzoekers aanwezig die alles vertalen. Iedereen vanaf 7 jaar is welkom! Opgelet: reserveer je plaats op de dag zelf aan het onthaal van De Krook. 

Op onderzoek in de plantenwereld - Dag van de Wetenschap

6. Een ontdekkingstocht door het fascinerende plantenbiotechnologisch onderzoek in VIB-UGent center voor Planten Systeem Biologie 

Op ontdekkingstocht door het plantenonderzoek 

Stap in een van de grootste plantenbiotechnologische onderzoekscentra ter wereld. Klinkt ingewikkeld? Eigenlijk doen we hier alles wat met plantenonderzoek te maken heeft: planten onder de microscoop nemen, hun groei volgen en meten, experimenteren met plantensoorten … zonder daarbij een detail uit het oog te verliezen. 

Onze enthousiaste onderzoekers leiden je heel graag rond op hun werkplek tijdens deze Dag van de Wetenschap. Rep je naar Gent en zie met eigen ogen hoe plantenonderzoek ons voedsel wil veiligstellen in een sterk veranderend klimaat

Wat als planten niet kunnen vluchten voor de warmte? - Dag van de Wetenschap

7. Wat als planten niet kunnen vluchten voor de warmte? 

Het klimaat bepaalt voor een belangrijk deel of planten kunnen overleven of niet. En dat klimaat verandert. Het wordt alsmaar warmer. Hoe gaan planten eigenlijk om met hitte? 

Blijkbaar worden ze groter. Daardoor krijgen ze een groter oppervlak dat ze kunnen gebruiken om af te koelen. Het is bekend dat plantenhormonen bij dit proces betrokken zijn, maar hun precieze bijdrage blijft mysterieus. Onderzoeker Ive De Smet licht graag een tipje van de sluier op. 

CRIG escape room: vind de beste behandeling voor je patiënt - Dag van de Wetenschap

8. CRIG escape room: vind de beste behandeling voor je patiënt

De laatste jaren is er heel wat vooruitgang geboekt in kankeronderzoek. Zo werden er belangrijke stappen gezet in de richting van gepersonaliseerde geneeskunde. Dat betekent dat we voor elke patiënt een behandeling op maat zoeken. 

Dat is wat jij gaat doen in onze CRIG escape room: zoeken naar verschillende behandelingen. Kies jij de beste behandeling voor je patiënt? Dan ontsnap je. Succes, onderzoeker! 

Speeddate Slow Gut  - Ons immuunsysteem schiet op scherp met antistoffen - Dag van de Wetenschap

9. Ons immuunsysteem schiet op scherp met antistoffen 

De antistoffen die ons immuunsysteem aanmaakt beschermen ons deels tegen infecties, maar kunnen in sommige gevallen ook een slechte rol spelen. Denk maar aan allergieën of auto-immuunziekten. 

Hoe maakt ons immuunsysteem die antistoffen aan? Hoe kunnen deze ons dan beschermen? Of ziek maken? En wat met antistoffen die als nieuwe generatie geneesmiddelen tal van aandoeningen moeten tackelen? 

We spitten het voor je uit. Deze lezing is geschikt voor deelnemers vanaf 16 jaar. 

Computer

10. De computer als wetenschapper 

Computers doen steeds vaker dingen die vroeger alleen mensen konden. Ze herkennen voorwerpen en gezichten. Ze vertalen gesproken taal in geschreven tekst en indien nodig naar een andere taal. Soms doen ze ook dingen die wij - mensen - helemaal niet kunnen. Hoe dan? Hoe weet een computer dat een hond geen kat is? Waarom kan een computer bloedcellen onderscheiden en wij niet? 

Kom ontdekken hoe wij onze computer patronen leren herkennen zodat hij objectief en sneller kan helpen bij het oplossen van biologische problemen. 

Kankeronderzoek: factcheck

11. Kanker(onderzoek): factcheck!

Is kanker erfelijk?
Kunnen dieren kanker krijgen?
En verliest iedereen bij chemo zijn haar?

Wij dagen je uit om deze feiten en fabels van elkaar te onderscheiden! Nog extra vragen? Onze onderzoekers kunnen niet wachten om ze te beantwoorden!

Deze activiteit is er voor alle nieuwsgierigaards vanaf 7 jaar.

Leuven

Grand Challenges Booth Leuven - Dag van de Wetenschap

1. De Grand Challenges Booth

Het Grand Challenges-programma wil de maatschappelijke impact van VIB-onderzoek vergroten. 

Dat doen ze met structurele ondersteuning aan onderzoeksprojecten waarin VIB-onderzoekers samenwerken met experten uit verschillende disciplines (dokters, landbouwexperts ...) om oplossingen te zoeken voor dagelijkse problemen in onze maatschappij. 

Concrete voorbeelden: 

  • ontwikkelen van inhaleerbare griepvaccins 
  • betere behandeling van darmziekten 
  • introduceren van nieuwe gewassen voor duurzame landbouw 
  • ... 

Via spelletjes, filmpjes kom je alles te weten over het onderzoek. Vragen? Stel ze aan onze onderzoekers. 

Doe mee met onze miniquiz en wie weet win je een hippe VIB-prijs

Van bacterie tot antibiotica - Dag van de Wetenschap

2. Van bacterie tot antibiotica

Bacteriën en virussen, ook kinderen hebben er letterlijk en figuurlijk de mond van vol. 

Maar wat zijn dat nu eigenlijk voor rare beestjes? Zijn het alleen maar slechteriken zoals het coronavirus of kunnen ze ook nuttig zijn? 

En wat zijn antibiotica? 

Op al deze en nog vele andere vragen krijg je een antwoord in het laboratorium voor biomoleculaire ontdekking en engineering. 

Maak kennis met de wondere wereld van de microben aan de hand van proefjes en visualiseer het DNA van een kiwi. 

DVDW - Dag van de Wetenschap - Mendelcraft: speel met de wetten van Mendel in Minecraft

3. Mendelcraft: speel met de wetten van Mendel in Minecraft

Het computerspelletje Minecraft hoeft waarschijnlijk geen verdere uitleg voor kinderen tussen 8 en 12 jaar. Termen DNA of de wetten van Mendel misschien wel.

Experimenteer in het spel Minecraft met het DNA van kippen. Onderzoek dat DNA in het labo en ontdek hoe de code van hun DNA verschillende eigenschappen zoals kleur en grootte controleert.

Ga een stapje verder en pas hun DNA aan. Creëer zo een nieuwe soort kip met bijzondere kenmerken. Opgelet: met de verkeerde veranderingen maak je misschien wel een dinosaurus.

Heb je het DNA van kippen helemaal begrepen? Dan kun je zelfs een stapje wagen in de wereld van Mendelcraft aan de hand van Virtual Reality.

Iets voor jou? Inschrijven is de boodschap!

DVDW - Dag van de Wetenschap - Brainstormen over hersenkanker

4. Brainstormen over hersenkanker

Hersenkanker, wat een vervelend woord. Eigenlijk zijn het hersencellen die ongecontroleerd gaan delen en groeien. Zo ontstaat er een goed- of kwaadaardige tumor. En kwaadaardig klinkt allesbehalve goed.

Zo zijn er maar weinig patiënten met een kwaadaardige hersentumor die lang(er) leven. Hoe komt dat? Speelt de unieke vingerafdruk van de tumor een rol? Of het persoonlijke immuunprofiel van de patiënt? Een wisselwerking tussen beide? En kunnen we wat leren uit deze wisselwerking en zo patiënten beter helpen?

Kom ontdekken hoe wij op zoek (willen) gaan naar nieuwe behandelingen. Werp een blik op de nieuwste technologieën in de onderzoekslabs.

Digitaal- on demand 

Grote uitdagingen voor een grote impact 

Artsen en wetenschappers leren ons vaak wat bij. Maar ook zij kunnen heel wat leren van jou. Dat is de gedachte achter het Grand Challenges-programma: gewone burgers, patiënten, artsen en wetenschappers samenbrengen om van elkaar te leren en zo positieve verandering teweeg te brengen in de maatschappij. Denk maar aan betere ziektebehandeling of snellere manieren om ernstige ziektes vast te stellen. Een behoorlijk gewichtige opdracht dus, met telkens een kans om de wereld te veranderen. 

Klaar om de uitdaging aan te gaan? Ontdek de programma’s en maak mee het verschil. 

Ontdek alle VIB activiteiten op de website